Alles over de proctoscopie

Wat betekent ‘procto’?
Wat is een proctoscopie?
Wat kun je opsporen (en behandelen) met een proctoscopie?
Hoe moet je je voorbereiden op een proctoscopie?
Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?
Hoe lang duurt het onderzoek?
Is het een pijnlijk onderzoek?
Wat is er bekend over complicaties?
Wat gebeurt er na het onderzoek?

Wat betekent ‘procto’?

De Griekse benaming voor endeldarm is proctos, vandaar proctoscopie. De endeldarm vormt de laatste 15 tot 20 cm van de darmen. De anus sluit de endeldarm af van de buitenwereld. De endeldarm is de meeste tijd leeg. Zodra de endeldarm zich vult met ontlasting ontstaat aandrang om te poepen.

Wat is een proctoscopie?

Bij een proctoscopie bekijkt de arts met een korte, holle buis (proctoscoop) het slijmvlies van het laatste deel van de endeldarm en de anus. Via de proctoscoop kan de arts ook direct kleine ingrepen doen. Meestal gaat het dan om het verwijderen van aambeien. Ook het wegnemen van een stukje weefsel voor onderzoek is mogelijk.

Wat kun je opsporen (en behandelen) met een proctoscopie?

Aambeien

Zowel de wand van de endeldarm als de anus zijn voorzien van rijk doorbloedde zwellichamen. Die zijn van belang voor het afsluiten van de anus en endeldarm. Onder invloed van verhoogde druk, bijvoorbeeld door vaak hard te persen bij het poepen of door veel zitten, kunnen bloedvaten in de zwellichamen lokaal uitpuilen en uitzakken. Deze verdikkingen heten aambeien. Soms zakken ze zelfs uit tot buiten de anus. Aambeien zijn ongevaarlijk maar ze kunnen veel overlast veroorzaken. Zoals jeuk, pijn, een branderig gevoel aan de anus en bloedverlies tijdens het poepen.

Opsporen en behandelen aambeien

Met een proctoscopie kan de arts inwendige aambeien opsporen en behandelen. Dat laatste gebeurt meestal door de aambeien af te binden met een rubberen bandje. Hierdoor sterft de aambei af en laat hij los van de darmwand. Je poept de aambei vervolgens uit. Andere behandelingen zijn het dichtschroeien of dichtspuiten van de bloedvaten van de aambei. Ook dit leidt tot het afsterven en loslaten van de aambei.

Scheurtjes in de anus

Als gevolg van te harde ontlasting kunnen er scheurtjes en kloofjes in de huid en het slijmvlies rond de anus ontstaan. Dit veroorzaakt scherpe pijn en eventueel bloed in de ontlasting. Met een proctoscopie kan de arts de scheurtjes in de anus goed bekijken. De behandeling van de scheurtjes gebeurt meestal met een zalf; in uitzonderlijke gevallen is een operatie nodig.

Uitstulpend stuk darm (prolaps)

Door diverse oorzaken kan het slijmvlies in de endeldarm, of de hele wand van de endeldarm verzwakken en bij het persen buiten de anus komen. Dit heet een prolaps. Als je het gevoel hebt dat er een prop in de anus zit, kan dit een teken zijn van een naderende prolaps. Proctoscopie is één manier om onderzoek te doen naar de toestand van de wand van de endeldarm.

Ontsteking van het rectum (proctitis)

Heb je een plotselinge aandrang om naar de wc te rennen en te poepen? Zit er bij de poep ook slijm, bloed en pus? Dan is de kans groot dat je proctitis hebt. Dat betekent dat het slijmvlies van het rectum ontstoken is. Dit kan diverse oorzaken hebben; onder andere langdurig gebruik van laxeermiddelen, besmetting van de endeldarm met een seksueel overdraagbare aandoening (soa) en bestraling. Via proctoscopie is de wand van de endeldarm te bestuderen. Daarbij kan de arts ook een stukje weefsel wegnemen voor nader onderzoek.

Hoe moet je je voorbereiden op een proctoscopie?

Voor een proctoscopie is geen voorbereiding nodig. Je hoeft geen dieet te volgen en niet te laxeren. Je hoeft zelfs niet nuchter te zijn. Gebruik je medicijnen zoals bloedverdunners, bespreek dat wel van tevoren met de arts.

Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?

Tijdens dit darmonderzoek zit je in een geknielde houding op een onderzoeksbank of voorovergebogen op een speciale stoel met je billen omhoog.
De arts brengt verdovende zalf aan in de anus
De arts brengt voorzichtig de proctoscoop voorzichtig via de anus in de endeldarm. Op deze manier kan de arts het slijmvlies goed bekijken.
Indien noodzakelijk kan de arts een stukje weefsel wegnemen voor nader onderzoek of aambeien behandelen.
De arts trekt na afloop de proctoscoop langzaam terug.

Hoe lang duurt het onderzoek?

Het onderzoek duurt hoogstens vijf minuten. Bij extra handelingen kan het iets langer zijn.

Is het een pijnlijk onderzoek?

Het inbrengen van de proctoscoop is voor veel mensen een vervelende ervaring. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen. Dat scheelt enorm. Bij scheurtjes in de anus, brengt de arts meer verdovende zalf aan. Bij het behandelen van aambeien voel je nagenoeg niets.

Wat is er bekend over complicaties?

Soms kunnen er complicaties optreden. Bij het verrichten van een handeling is de kans op een scheurtje in de anus of darmwand iets groter. Er kan ook een nabloeding optreden. Als de darmwand al ernstig ontstoken of vernauwd is, neemt de kans op een nabloeding ook toe.

Wat gebeurt er na dit darmonderzoek?

De arts vertelt wat hij is tegengekomen
Is er een stukje weefsel weggenomen, dan komt de uitslag daarvan later via de verwijzende arts
Als er aambeien zijn behandeld, dan niet persen bij het poepen
Pijn? Dan kun je een paracetamol nemen, geen aspirine.
Een beetje bloedverlies via de anus is niet erg. Bij heftige bloedingen wel de endoscopie-afdeling van het ziekenhuis bellen